Vivian Maier Expositie in Foam

Op de valreep naar de foto-expositie van Vivian Maier geweest in Foam. Het was in één woord geweldig. Na online al een boel mooi werk van haar gezien te hebben, is het een feest om al haar foto’s en zelfportretten in het echt te bekijken. Het was knetterdruk bij Foam, er waren een boel fotografie liefhebbers die de fotoexpositie van deze pas na haar dood in 2009 ontdekte straatfotograaf nog wilden zien voordat deze op 1 februari eindigt.

Het verhaal van haar werk en leven is fascinerend en zelfs na het zien van de prachtige documentaire Finding Vivian Maier van haar ontdekker John Maloof blijft ze een enigma. Excentriek, lief, tikkie wreed, ondeugend, ongelooflijk artistiek en zo gesloten als een oester.

Finding Vivian Maier – documentaire bij NPO | Vivian Maier: A Photographer Found Fotoboek

Vivian Maier – altijd en alles fotograferen

Vivian Maier fotografeerde altijd en overal. Gehuld in ouderwetse, verhullende kleren met een slappe vilthoed op haar hoofd trok ze vaak met de kleine kinderen waar ze als nanny voor zorgde door de stad. Met ferme stappen – waardoor de kleintjes haar nauwelijks bij konden houden –  banjerde ze door de goede en slechte buurten van New York en Chicago. Ze fotografeerde vanaf 1952 met haar Rolleiflex alles waar haar scherpe oog een sterk beeld in zag: van goedgeklede dames, kiosk verkopers, alcoholisten en junks tot huilende straatkinderen en al die andere vrije vogels die je aan de zelfkant van een grote Amerikaanse stad tegenkomt. Ze had weinig kosten als inwonende kinderjuf en maakte dan ook als alleenstaande vrouw verre reizen naar Europa, Canada, de Carribean, het Midden-Oosten en Azië waar ze haar straatfotografie verder ontwikkelde.

Nooit liet ze haar foto’s zien, nooit exposeerde ze. Bij elke familie waar ze introk was haar eerste vereiste een groot slot op de deur van haar eigen kamer, zodat er geen pottenkijkers binnen konden komen. In die kamers verzamelde ze stapels met kranten – vooral de berichten over moord, doodslag en verval trokken haar interesse – en koffers vol negatieven, films en niet ontwikkelde fotorolletjes. Een verzameling die naarmate ze ouder werd groeide tot monumentale en bezeten proporties. Nog steeds wist niemand wat een schat aan beeld ze bewaarde. Ook nadat haar actieve fotografie dagen al lang achter haar lagen zei ze niets en deed ze niets.

Ze eindigde haar dagen in relatieve armoede en net zo alleen als ze haar hele leven geweest was, in een appartement dat de kinderen waar ze ooit voor had gezorgd voor haar betaalden. Een zonderlinge oude vrouw met rare kleren en een Frans accent; zo werd ze omschreven door haar buren die verder nauwelijks iets over haar laatste jaren konden vertellen. In haar 83e levensjaar kwam ze op een dag ongelukkig ten val. Haar gezondheid verslechterde en ze stierf in 2009 in een verzorgingstehuis in Chicago.

De ontdekking van Vivian Maier

In 2007 zocht een student naar historische foto’s voor een scriptie. Bij een veilinghuis viel zijn oog op wat kavels; koffers en dozen vol negatieven en filmrollen. De huur van een opslag was niet betaald en de eigenaar bood de inboedel ervan nu aan op de veiling. Hij koos voor een grote hutkoffer die tot de nok toe gevuld was met negatieven en ander materiaal en kocht deze voor zo’n $380.

Maanden later ontdekte John Maloof pas wat voor schat hij in handen had; het nagelaten werk van Vivian Maier, de kinderjuf die door de meeste experts in de fotografiewereld nu postuum gerekend wordt tot een van Amerika’s grootste straatfotografen en wier naam in één adem genoemd wordt met grootheden als Helen Levitt, Joel Sternfeld, Diane Arbus en Henri Cartier-Bresson. Niet slecht voor een nanny!

Zelf heeft ze er nooit iets van meegekregen. Na een intense zoektocht van 2 jaar naar de onvindbare, getalenteerde maker van de foto’s vond doorzetter John Maloof haar uiteindelijk toch op internet: via een overlijdensbericht dat slechts enkele weken ervoor was geplaatst. Het is van een poëtische schoonheid, vind je niet?